Suíomh luatheaglasta Theampall Mhancháin, ar a dtugtar Teampall Geal chomh maith, 'óna bhfuil radharc iontach trasna ar Chuan an Daingin. Is é atá sna fothracha aireagal de chloch shingil (chomh hard le 2.75m in áiteanna), bunchloch roinnt bothán de chloch shingil, reilig agus fothracha imfhálú fochiorclach. Tá roinnt bollán le hinscríbhinní croise agus leaca beaga ina seasamh sa reilig agus os comhair an aireagail tá colún mór le hogham air.' (Okasha and Forsyth 2001, 138).

Séadchomhartha

1.68m x 0.46m x 0.28m (Tiontaithe ó Macalister 1945, 163).

'Tá cros le géaga cothroma, ag síneadh go minic, gearrtha ar an aghaidh, ar thaobh deas den inscríbhinn, agus tá cros eile, le píosaí deiridh fairsingíocha ... greanta ar dhromchla na haghaidhe eile... Tá marc greanta i líne cothreomhar leis an ogham i leath-cheannlitreacha déanta go garbh. Is é atá scríofa ann, FECT QUENILOC agus focal eile ina dhiaidh sin nach féidir a léamh' (Macalister 1945, 163-4). Feiceann Macalister na crosa ar an gcloch seo, cosúil le crosa eile mar iarracht níos déanaí ar Chríostú, ach feic McManus (1991, 54-61) chun frithargóint bhailí a fháil ar an teoiric seo.

Téacs

Suas. 'Tá an barr briste agus réabtha... A mhéid agus is féidir a fheiceáil tá an inscríbhinn an-soiléir, cé go bhfuil damáiste déanta do roinnt de na gutaí' (Macalister 1945, 163).

Tras-scríobh

QENỊLOCI MAQI MAQI-AINIA MUC̣[OI]

Aistriúchán

'de Cheallach mac Mhac-Áine? den treibh?'

Tráchtaireacht

QENN- (OI cenn 'ceann'): ... QENILOCI (Cellach) (McManus 1991, 103).
Tá sé an-éasca an t-ainm MAQI-AINIA a cheangal leis an mbandia Áine ach, mar a deir McManus (1991, 109, 115, 179 n. 47) más ea, 'caithfidh gur botún atá in AI in ionad A mar nach bhfuil an défhoghar sa chéad siolla ai ' agus ní scríobhtar caolú in ogham.
Molann coinneáil an -I in QENILOCI mar aon le caillteanas an -S in MAQI-AINIA go dtagann an inscríbhinn seo ó chéad leath na séú haoise (McManus 1991, 95, 97).

Láithreacha

Aimsithe

Aimsíodh an chloch ag suíomh luatheaglasta Theampall Geall i mbaile fearainn an Bhaile Riabhaigh agus barúntacht Chorca Dhuibhne. (Comhordanáidí GPS -10.331399, 52.154449)

Bunaidh

Ní fios ach seans gurb é an láthair a bhfuarthas é an bunláthair

Taifead Deiridh

Os comhair an aireagail ag Teampall Geal, slánaithe laistigh de chlaí miotail agus ina sheasamh ar ardán coincréite amharcóir léarscáile poiblí na Seirbhíse Séadchomharthaí Náisiúnta ar www.archaeology.ie.

Stair an Taifeadta

Luann Macalister (1945, 163) gurbh é Petrie (1845, 136) an chéad taifeadadh ar an gcloch.

Tagairtí

Cuppage, J. et al (1986): Archaeological Survey of the Dingle Peninsula. Ballyferriter, lgh 268-70 .
Macalister, R. A. S. (1937): 'The ogham inscriptions at Kilfountain and Ballymorereigh (St. Manchans) in the Dingle Peninsula', JRSAI 67, lgh 221-8.
Macalister, R.A.S. (1945): Corpus inscriptionum insularum Celticarum, lth 163 .
McManus, D. (1991): A guide to ogam. Maynooth Monographs 4, lgh 95, 103, 109, 115, 118.
Okasha, E. agus Forsyth, K. (2001): Early Christian Inscriptions of Munster: A Corpus of the Inscribed Stones, lth 138.

Suíomhanna Gréasáin agus Bunachair Shonraí ar Líne

CISP (Celtic Inscribed Stones Project): www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/
MacShamhráin, A.: Monasticon Hibernicum database - Early Christian Ecclesiastical Settlement in Ireland 5th to 12th Centuries: monasticon.celt.dias.ie

Tá an obair seo ceadúnaithe faoi cheadúnas Aitreabúideachta Neamhthráchtála ShareAlike 3.0 Creative Commons d'Éirinn

Má athúsáidtear nó má sheachadtar an obair seo, caithfear tagairt a dhéanamh do http://ogham.celt.dias.ie/