Caiseal beag ciorclach le taobh istigh ardaithe, ar a dtugtar Cathair na gCat. Tá fothracha dhá bhothán taobh istigh, uaimh thalún féideartha agus cloch ogham. (Cuppage 1986, 194-5). Ní fiú dada é, agus an líon clocha ogham a bhaineann le suíomhanna séipéil a chur san áireamh, go bhfuil lonnaíocht luath-Chríostaíochta i ngar de, ar a dtugtar Raingiléis.

Séadchomhartha

1.92m x 0.46m x 0.16m (Moore, tráchtas MA neamhfhoilsithe Macalister 1945, 165)

'Briseadh an chloch i 3 phíosa sna 1880idí agus cailleadh píosa amháin' (Cuppage 1986, 194) agus na trí litir dheiridh leis (-TOS).

Téacs

Seachas an trí litir dheiridh a cailleadh, 'tá an inscríbhinn foirfe' (Macalister 1945, 165). Nuair a d'fhéach Fionnbarr Moore ar an inscríbhinn nuair a scanadh é, b'fhacthas dó go raibh an túslitir T lag ach soléite. Tá an M san MAQI ag pointe an bhriste sa chloch ach tá an leath íochtair den M, i dtreo chúl na cloiche, soiléir. Bhain spalla an leath uachtair. Tá SAGARRET soiléir.

Tras-scríobh

TOGITTACC MAQI SAG{A}RET[TOS]

Aistriúchán

'de Toictech mac Sáraid?'

Tráchtaireacht

San inscríbhinn seo, is cosúil go bhfuil sampla againn de 'scór aonair a chur isteach...go mícheart,' agus SAGARETTOS in ionad SAGRETTOS (Sáraid?) (McManus 1991, 7, 108).
De réir McManus (1991, 84) rinneadh an t-ainm TOGITTACC as an bhfocal ar 'ádh' le hiarmhír aidiachtúil -ākos. Seans go léiríonn an litriú ar TOGITTACC (cé go bhfuiltear ag súil le TOGETTACC[I]) titim le chéile /e/ agus /i/ neamhaiceanta roimh mheánchoimriú (McManus 1991, 82, 118).
Is féidir an inscríbhinn se a dhátú chuig an gcéad leath den séú haois bunaithe ar chaomhnú an -OS (cé go bhfuil sé caillte anois) in SAGARETTOS agus caillteanas -I in TOGITTACC (McManus 1991, 94, 97).

Láithreacha

Aimsithe

Dar le Hitchcock (1856, 439-41; Macalister 1945, 165), aimsíodh ina suí í in aice le Cathair na gCat agus chuir an té a d'aimsigh í isteach sa chaiseal í chun í 'a chosaint'. Dar le Curran (comhad OPW), aimsíodh í agus í ag feidhmiú mar lindéar isteach chuig an uaimh thalún sa chaiseal. Bhí sé den tuairim gur tógadh an chloch ogham ó reilig ársa in aice láimhe ar a dtugtar an Raingiléis. I 1887, luaigh Ferguson gur aimsíodh an chloch sa chillín in aice láimhe (Cuppage 1986, 194-5). Baile fearainn Bhaile an Bhoithín agus barúntacht Chorca Dhuibhne.

Bunaidh

Anaithnid

Taifead Deiridh

Ina luí ar bharr Chathair na gCat in dhá chuid amharcóir léarscáile poiblí na Seirbhíse Séadchomharthaí Náisiúnta ar www.archaeology.ie. (Comhordanáidí GPS -10.407534, 52.156204)

Stair an Taifeadta

Aimsithe ag an Rev. J. Goodman i 1855 (Macalister 1945, 165).

Tagairtí

Cuppage, J. et al (1986): Archaeological Survey of the Dingle Peninsula. Ballyferriter, lgh 194-5.
Macalister, R. A. S. (1898): 'Ballywiheen Church, Ballyneanig, Co. Kerry', JRSAI 28, lgh 15-20.
Macalister, R.A.S. (1945): Corpus inscriptionum insularum Celticarum, lgh 165-6.
McManus, D. (1991): A guide to ogam. Maynooth Monographs 4, lgh 7, 66, 82, 84, 87, 89, 108, 118, 123.

Suíomhanna Gréasáin agus Bunachair Shonraí ar Líne

Gippert, J. (2001): Thesaurus Indogermanischer Text-und Sprachmateriale. TITUS OGAMICA. (3rd edition) University of Frankfurt: titus.fkidg1.uni-frankfurt.de/ogam/frame
CISP (Celtic Inscribed Stones Project): www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/

Tá an obair ceadúnaithe faoi Cheadúnas Aitreabúideachta Neamhthráchtála ShareAlike 3.0 Creative Commons d'Éirinn

Má athúsáidtear nó má sheachadtar an obair seo, caithfear tagairt a dhéanamh do http://ogham.celt.dias.ie/